Polish Fireball Network - Pracownia Komet i Meteorów

rys.1 Wykres aktywności Perseidów według danych IMO

Tegoroczne Perseidy już za nami. Przy dość sprzyjającej fazie Księżyca obserwatorzy na całym świecie przeprowadzili obserwacje aktywności roju pozwalające na zbadanie krzywej aktywności tego znanego strumienia. Obserwacje prowadzono na kilku kontynentach za wyjątkiem Afryki oraz Australii. Tradycyjnie ogromna ilość obserwacji pochodziła z Europy gdzie w tym roku niezwykłą aktywność zaprezentowali obserwatorzy z Serbii obserwując w dużej grupie i wykonując ponad 20h czasu efektywnego na osobę. Znaczna część obserwacji pochodzi też z Chin, Rosji oraz z USA. Najdalej na południe wysuniętym obserwatorem Perseidów był Anderson Dantas z Brazylii obserwujący na szerokości geograficznej 6.5 stopnia S. Na liście obserwatorów perseidów znalazło się łącznie 15 osób z Polski które wykonały łącznie 165 godzin czasu efektywnego.

Wykres przedstawiony poniżej powstał na podstawie 3916 przedziałów obserwacyjnych. W przedziałach tych zaobserwowano łącznie 27145 Perseidów.
Maksymalna aktywność ZHR = 122 +-8 zaobserwowana została dla długości ekliptycznej 140.152 a więc 12 08 2012 roku o godzinie 15:50 UT. Maksimum przewidywane przez IMO spodziewane było między godziną 7:00 UT a 19:30UT, obserwowany pik wystąpił więc zgodnie z przewidywaniami. Na pierwszy rzut oka na wykresie widać pojedynczy tradycyjny pik aktywności. Po wgłębieniu się w dane można zauważyć 2 wierzchołki pomiędzy którymi występuje spadek aktywności. Pierwszy wierzchołek z ZHR = 111 +-8 występuje dla długości ekliptycznej 139.748 (12.08.2012 5:44UT), drugi tak jak wspomniano wcześniej. Pomiędzy wierzchołkami widac 10 godzinny spadek aktywności do ZHR około 70. Połowę aktywności odnotowano na 9.5h przed pierwszym maksimum oraz w 9h po drugim maksimum.

fot. 1 Uczestnicy XXIV Obozu Astronomicznego PKiM w Bukowcu

W dniach 9.08.2012 – 19.08.2012 roku odbył się XXIV Obóz Astronomiczny Pracowni Komet i Meteorów. Tym razem ekipa obserwatorów gościła w siedzibie stowarzyszenia ONJATY w Bukowcu gdzie zapewnione zostały wszelkie warunki potrzebne do noclegu, obróbki danych i do przeprowadzania nocnych obserwacji meteorów.
Ze względu na ogromną kumulację imprez astronomicznych w połowie sierpnia ilość uczestników obozu była mniejsza niż zwykle, na liście obserwatorów znalazło się 10 osób. W obozie uczestniczyli: Joanna Antosik, Ewa Wala, Maciej Myszkiewicz, Michał Pawluś, Krzysztof Pieszczoch, Andrzej Skoczewski (wraz z drugą połową), Marcin Skalski, Krzysztof Polakowski i Przemysław Żołądek. Na obóz nie dotarł niestety Jakub Mirocha który na początku sierpnia rozchorował się na dobre.

Większość

Maksimum Perseidów w tym roku niefortunnie wypadło po południu czasu UT 12 sierpnia, przy tym wiele stacji borykało się ze niestałą, pochmurną pogodą. Tym niemniej, niezmiennie jak każdego lata, było to wydarzenie obfitujące w bardzo liczne i bardzo spektakularne detekcje, a PKiM skierował w niebo wszystko co miał - kamery, aparaty i oczy. W czasie maksimum obserwacje prowadzone były także na obozie PKiM w Bukowcu. Efekty można zobaczyć poniżej.

9 sierpnia rozpoczął się już XXIV obóz astronomiczny Pracowni Komet i Meteorów, który odbywa się tym razem w Bukowcu koło Łodzi. Pierwszej nocy obserwatorzy pomimo pełnej gotowości nie doczekali się czystego nieba. Całe szczęście dzisiejsza noc pozwoliła na przeprowadzenie obserwacji i każdy z nas zaobserwował po ok. 100 meteorów podczas dwugodzinnych obserwacji. Po odespaniu nocy przyszedł czas na wypełnienie raportów PKiM i IMO oraz kolejny wykład.

Rys. 1. Obszar nieba w którym znajduję się radiant Perseidów. (M.Wiśniewski -PKIM)

Już w najbliższą sobotę czeka nas prawdziwa noc spadających gwiazd czyli znane od dawna maksimum Perseidów. Perseidy są jednym z najłatwiejszych do zaobserwowania i jednym z największych corocznych rojów meteorowych. Na obserwacje najlepiej przeznaczyć dwie noce - z soboty na niedzielę oraz z niedzieli na poniedziałek (11/12 i 12/13 sierpnia). Perseidy są szybkimi meteorami wybiegającymi z gwiazdozbioru Perseusza. Nie znaczy to że należy spoglądać w kierunku tego gwiazdozbioru - wprost przeciwnie, obserwować można dowlną część nieba. Meteory te zazwyczaj pozostawiają wyraźne ślady na niebie, niemal podczas każdego maksimum trafiają się też jaśniejsze bolidy o jasności znacznie przekraczającej jasność planety Wenus. Tegoroczne maksimum obserwowane będzie przez uczestników XXIV Obozu Astronomicznego PKiM w Bukowcu pod Łodzią

W nocy z 27 na 28 lipca b.r. kamera PFN38 w Podgórzynie uchwyciła odległe, ale potężne zjawisko, o czym niezwłocznie powiadomił prowadzący stację Tomasz Krzyżanowski. Po chwili okazało się, że zjawisko zostało także uchwycone, z jeszcze większej odległości, przez stację PFN41 w Twardogórze, którą opiekuje się Henryk Krygiel. Z pierwszych szacunków wynikało, że mamy do czynienia z bardzo jasnym i wolnym zjawiskiem, prawdopodobnie gdzieś nad Niemcami, które potencjalnie mogło zaowocować spadkiem. Atmosferę podgrzało do białości zdjęcie nadesłane na nasz adres przez pasjonata o nicku SQ1FYB...

Uczciwie trzeba powiedzieć, że sprity robią się nieco uciążliwe. Za sprawą potężnych burz przechodzących wczoraj i dziś kilkoma falami przez Polskę ilość tych wspaniałych zjawisk przekroczyła wszelkie granice przyzwoitości. Ponownie obfite żniwa mieli Tomasz Krzyżanowski PFN38 Podgórzyn i Henryk Krygiel PFN41 Twardogóra, kolejny raz zresztą zaliczając kilka obserwacji bazowych. Przy tym, gdyby ktoś nie zwrócił uwagi, to kamery złapały też parę meteorów...

Uaktualnienie 2012.07.02 Obserwacje bazowe z Czechami. Martin Popek z Nydka przesłał detekcje z nocy 30 czerwca na 1 lipca. Prawdopodobnie cztery z nich to obserwacje bazowe zjawisk zarejestrowanych także przez nas - a pozostałe są niezwykle okazałe.

Ze względu na marną pogodę pierwsze półrocze upływa pod znakiem spritów a nie bolidów. Może powyższe stwierdzenie jest nieco na wyrost, ale ilość tych zjawisk, generowanych przez niespokojną aurę jest wyjątkowa. Jeszcze w zeszłym roku novum była pierwsza obserwacja bazowa w historii PFN, obecnie taki przypadek zdaje się niemalże powszednieć. Tym razem szczęście mieli Tomasz Krzyżanowski PFN38 Podgórzyn oraz Henryk Krygiel PFN41 Twardogóra - który miał także sposobność obserwacji tych zjawisk 18 czerwca, czego efekty również można obejrzeć.

Kolejna rejestracja sprita, tym ciekawsza, że w polu widzenia był też całkiem pospolity, zwyczajny meteor. Zjawisko zostało zarejestrowane przez stację PFN42 Błonie, prowadzoną przez Pawła Zarębę.

Uwaga: wciąż są wolne miejsca na tegoroczny obóz PKiM. Termin nadsyłania zgłoszeń zostaje przedłużony do odwołania

W dniach od 9 sierpnia do 19 sierpnia 2012 odbędzie się XXIV Obóz Astronomiczny PKiM. Obóz organizowany jest przez stowarzyszenie Pracownia Komet i Meteorów we współpracy z Obserwatorium Astronomicznym im. Papieża Sylwestra II oraz stowarzyszeniem OnJaTy w Bukowcu k./Łodzi. Tegoroczne spotkanie poświęcone będzie badaniom roju Perseidów, podczas obozu przeprowadzone zostaną obserwacje maksimum roju. Uczestnicy zapoznają się z metodami wykorzystywanymi przy obserwacjach tego typu zjawisk i przejdą odpowiednie przeszkolenie.

Plan obozu:

Plan XXIV Obozu PKiM

09.08.2012 - Czwartek
- Przybycie uczestników obozu
- Wstęp do obserwacji wizualnych, techniki wyznaczania jasności meteoru, widoczności granicznej, sposób określania zachmurzenia, jak rozpoznawać Perseidy
- Obserwacje meteorów od godziny 23 (wprowadzenie dla nowych obserwatorów, obserwacje forograficzne, radiowe i video)
- W przypadku braku pogody wypoczynek

10.08.2012 - Piątek
- Wypełnianie raportów obserwacyjnych
- Wprowadzanie własnych obserwacji do bazy danych IMO
- Wykład - Rozmieszczenie radiantów rojów meteorowych, własności obserwowanych rojów, kryteria przynależności
- Obserwacje różnymi metodami od godziny 21:30 do 3:45 lub w razie braku pogody - ćwiczenia na programie symulującym roje meteorowe

11.08.2012 - Sobota
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO, ćwiczenia na symulatorze rojów
- Wykład - Współczesna wiedza na temat roju Perseidów.
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody obserwacje radiowe perseidów

12.08.2012 - Niedziela
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO (po nocy maksimum w praktyce całodzienne)
- Podsumowanie wyników z ubiegłej nocy
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody obserwacje radiowe perseidów

13.08.2012 - Poniedziałek
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO (j.w.)
- Podsumowanie wyników z ubiegłej nocy
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody odpoczynek

14.08.2012 - Wtorek
- Wypełnainie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wprowadzenie do obserwacji metodą szkicowania
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody ćwiczenia ze szkicowaniem symulowanych meteorów

15.08.2012 - Środa
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Określanie przynależności meteorów według obserwacji z ostatniej nocy
- Wykład - sposoby wyznaczania aktywności roju, analiza obserwacji wizualnych
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45, w razie braku pogody ćwiczenia z opracowywania prostych analiz obserwacji

16.08.2012 - Czwartek
- Wypełnianie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wykład: astrometria meteorów z wykorzystaniem programu AstroRecord
- Obserwacje od godziny 21:30 do 3:45
- W razie braku pogody ćwiczenia praktyczne na programie AstroRecord

17.08.2012 - Piątek
- Wprowadzanie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Prosty test sprawdzający (bez obaw ;>)
- Ognisko
- Obserwacje przy użyciu teleskopu w obserwatorium w Bukowcu

18.08.2012 - Sobota
- Wprowadzanie raportów, wprowadzanie danych do IMO
- Wykład - aktywność rojów meteorowych w ciągu całego roku, sposoby opracowywania i przesyłania obserwacji
- Obserwacje od godziny 21:30.

19.08.2012 - Niedziela

- Wyjazd uczestników

W nocy z 11/12 i 12/13 sierpnia przeprowadzone zostaną obserwacje maksimum - będą to obserwacje wizualne jak też obserwacje wykonywane technikami fotograficznymi, radiowymi i przy użyciu kamer video. Po wstępnym opracowaniu (jeszcze w trakcie obozu) dane od obserwatorów przekazane zostaną do bazy danych IMO (międzynarodowej organizacji zajmującej się badaniami meteorów) gdzie w czasie rzeczywistym powstanie analiza aktywności roju. Na przykładzie danych przychodzących z sieci PFN preztować będziemy też technikę obliczania trajektorii i orbit meteorów rejestrowanych na aparatach cyfrowych oraz na kamerach CCTV. W ciągu dnia prezentowane będą wykłady przybliżające początkującym tematykę badań meteorowych. Spodziewane są też dodatkowe atrakcje takie jak np. obserwacje teleskopowe z Obserwatorium Astronomicznego w Bukowcu k./Łodzi.